Metamorfozy przestrzeni
— tom II

Poniżej można się zapoznać z zawartością drugiego tomu publikacji wieńczącej konferencję Metamorfozy przestrzeni, która odbyła się 21 maja 2013 roku na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej. Niektórzy autorzy udostępnili swoje teksty do pobrania z tej strony w formacie PDF. Część artykułów dostępna jest też do przeczytania online.

Przejdź do tomu pierwszego

 

Pobierz spis treści tomu drugiego, wprowadzenie i abstrakty w formacie PDF

 

Wstęp

Ferdynand Górski, Małgorzata Łaskarzewska
Wprowadzenie

Niniejsza książka jest drugim tomem Metamorfoz przestrzeni, zawierającym pozostałe artykuły naukowe z konferencji o tym samym tytule, które nie zostały wcześniej opublikowane. Wspomniana konferencja, zorganizowana z inicjatywy doktorantów, odbyła się 21 maja 2013 roku na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej.

W pierwszej publikacji zamieszczone było 15 artykułów związanych z wystąpieniami w dniu konferencji oraz 11 istniejących tylko w formie pisemnej. W tym tomie utrzymany został ten sam podział na trzy panele (Idea, Treść, Forma), ale jest mniej tekstów stanowiących zapis tego, co autorzy prezentowali przed publicznością na konferencji – są tylko dwa takie artykuły. Nie ma specjalnej reguły decydującej o podziale treści na te dwa tomy. Stwierdziliśmy, że 300-stronicowa książka będzie poręczniejsza od 600-stronicowej, ale opinie bywają różne. Dla niektórych ciężar gatunkowy ma wymiar dosłowny, a monografia „osiąga właściwą objętość wtedy, gdy można ją postawić na stole na krótkim boku i nie przewróci się” – żeby przywołać słowa nieżyjącego już niestety Andrzeja Tomaszewskiego, profesora Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej.

Tak jak pierwszy tom zawierał podsumowanie konferencji, teraz przyszła kolej na podsumowanie publikacji. Przedstawienie ponad 50 artykułów nie jest zadaniem możliwym, a nawet gdyby się tego podjąć, byłoby to działaniem jałowym – czytelnik będzie miał znacznie lepsze rozeznanie w publikacji, gdy spojrzy na spis treści lub przekartkuje zestawienie streszczeń artykułów zamieszczone z tyłu książki. Zamiast tego spróbowaliśmy czegoś innego – skupienia uwagi na przestrzeni, a zwłaszcza jej odbiorze przez człowieka, i przejrzenia artykułów pod kątem znalezienia ciekawych nawiązań do tego zagadnienia. Oprócz tej refleksji nad przestrzenią w publikacji zamieściliśmy też dwa artykuły partnerów konferencji (firmy Guardian i Schréder), za których wsparcie jeszcze raz dziękujemy.

Obecna książka jest drugim tomem publikacji Metamorfozy przestrzeni i jednocześnie drugą pozycją (vide: numer na grzbiecie) serii wydawniczej NKA – Naukowego Klubu Architektury, która będzie – mamy taką nadzieję – wzbogacana w przyszłości o kolejne publikacje. Liczymy, że ten tom Metamorfoz przestrzeni zostanie uznany za równie ciekawy co poprzedni. Życzymy przyjemnej lektury.

Ferdynand Górski
O przestrzeni w „Metamorfozach przestrzeni”

Tekst jest refleksją nad przestrzenią – przede wszystkim jej odbiorem przez ludzi – wywołaną lekturą artykułów z konferencji „Metamorfozy przestrzeni”. Stanowi tym samym rodzaj podsumowania tej konferencji, którego pierwotnie zabrakło. Z racji na szerokie spektrum tematów podejmowanych w dwóch tomach publikacji pokonferencyjnej, uwaga w tym tekście została skupiona bezpośrednio na przestrzeni – stałym elemencie wszelkich działań architektonicznych i urbanistycznych – a właściwie na jej odbiorze przez człowieka.

Przeczytaj online lub pobierz PDF.

Część I: Idea

Małgorzata Hryniewicz
Miejska zmiana oblicza

Miasto jest organizmem żywym i jako taki podlega rozwojowi w celu spełnienia wyznaczonych funkcji. Historia dawnych kultur pokazuje, że do określonych form organizacji społecznych można przypisać konkretne typy osiedli ludzkich. W tym kontekście widać, że miasto, tak samo jak społeczeństwo, jest zmienne, ciągle ewoluuje. Pod względem architektonicznym, będąc wyrazem przemian epokowych, z których wyrosło, jest najlepiej rozwiniętą formą osadnictwa w określonym czasie na mapie historii. Całokształt krajobrazu kulturowo-urbanistycznego jest tworem sztucznym, kreowanym na potrzeby kulturowo-gospodarcze, estetyczne oraz wynikające z tradycji występujących na danej szerokości geograficznej. To właśnie nadaje miastu wyraz epoki na miarę czasów. Analizując metamorfozy osiedli ludzkich w kontekście ideowym, można zaobserwować wiele cech wspólnych miast mających podobne korzenie historyczne.

Marta Szejnfeld
City structure – the phenomenon of anonymity

Anonimowość mieści się w formie niewidzialności struktury związanej z brakiem miejsc mających wyraźne cechy tożsamości, wykorzystujących tradycję miejsca i kontekst urbanistyczny. W strukturze miasta nie odczytuje się już myśli twórcy, a dotychczasowy porządek urbanistyczny zostaje współcześnie zarzucony. Cechą szczególną obszarów o miejskim charakterze jest występowanie przestrzeni publicznych, a ich zanik i deformacja, jako podstawowych elementów struktury miejskiej, stanowi o narodzinach nowej miejskości społeczeństwa informacyjnego. Powstają nie-miejsca, przestrzenie, które mimo zapełniania się ludźmi i zastosowania zaawansowanych form komunikacji pozostają nieczytelne. Wyrazem braku przestrzeni wspólnych jest brak prawa do miasta dla wszystkich; uczestnik pozbawiony zostaje możliwości obserwacji i penetracji, co wzmacnia nieczytelność struktury przestrzennej miasta. Przestrzenie takie jak osiedla zamknięte, czy strzeżone kompleksy korporacyjnych budynków, dzielące tkankę miejską w opozycji do miasta, zagarniają coraz większe obszary, co powoduje zanik struktury miejskiej jako całości. Istotą jest zatem wpływ niekontrolowanych procesów kształtujących strukturę miejską pogłębiających odczucie anonimowości miasta.

Maria Kuc
Podmiotowość człowieka w metamorfozach przestrzeni

Człowiek bezapelacyjnie jest podmiotem przestrzeni zurbanizowanej i nierozerwalnie związany jest z wieloaspektowymi jej schematami. Rodzaje i wymiary przestrzeni wpływają na życie społeczne, wręcz kształtują je od podstaw. Wpływają również na życie i sposób działania człowieka jako jednostki społecznej (J. Gehl). Tak jak stałe są pewne przestrzenne potrzeby człowieka, jak potrzeba domu, przestrzeni odpoczynku czy pracy zawodowej, tak od wieków architekci starają się im sprostać w duchu sobie współczesnym. Miasto Wrocław przeszło ogromną metamorfozę od czasów II wojny światowej. Przez działanie m.in. społeczno-ekonomicznych czynników wcześniej zaprojektowane przestrzenie i osiedla mieszkalne przeszły i nadal przechodzą zmiany, w wyniku których straciły na jakości oferowane przestrzenie.

Anna Długozima
Miasto jako przestrzeń żywych i umarłych

Miasto to żywy organizm, dynamiczny, zmienny w czasie. Jego współczesna fizjonomia to wynik wielu wieków działań podejmowanych w przestrzeni. W strukturze miasta odczytać można historyczne nawarstwienia, starą tkankę oplata ta najnowsza. Gdy decydenci nie są wrażliwi na wartości przestrzenne i genius loci miasta, wówczas stara substancja musi ustąpić miejsca tej najnowszej, co niechybnie prowadzi do śmierci miasta (umiera jego tożsamość). Jest to jedna z odsłon ścierania się w przestrzeni zurbanizowanej pierwiastków życia i śmierci. Inna, która poruszona zostanie w niniejszym artykule, dotyczy miejsca i roli sztuki sepulkralnej w miejskim krajobrazie. Autorka przedstawi, na przykładzie wybranych miast, paradoks śmierci dotykającej miejsca jej dedykowane (zanik cech charakterystycznych cmentarzy, które określają ich sacrum; desakralizacja i obniżenie jakości artystycznej i estetycznej sztuki sepulkralnej na skutek tabuizacji śmierci oraz laicyzacji społeczeństw).

Anna Jakubińska
Idea powstawania miast. Miasta planowane od podstaw kontra miasta rozbudowywane

Tematem artykułu są zagadnienia związane z kształtowaniem przestrzeni miast. W oparciu o wybrane przykłady przedstawione zostaną możliwości metamorfozy tkanki miejskiej w zależności od idei oraz czasu powstawania struktury urbanistycznej. Niezależnie od tego, czy miasta powstawały w sposób spontaniczny z krętymi uliczkami czy na regularnym planie zmieniały swoją strukturę, „ewoluowały” na przestrzeni wieków. Każda epoka wprowadzała nowe trendy i tendencje, idee ulegały modyfikacjom. Ślady przekształceń odnaleźć można na planach miast, które posłużą do analizy wybranych przekładów. W XX wieku jako wyraz renesansowych koncepcji miasta idealnego powstały zrealizowane na wielką skalę miasta zakładane od podstaw, takie jak Chandigarh i Brasilia. Czy założenia koncepcji miast zakładanych od podstaw sprawdziły się i miasta okazały się lepsze od tych, które ulegały przekształceniom oraz nowym trendom przez setki lat? Celem artykułu jest pokazanie różnic w funkcjonowaniu miast oraz ich rozbudowie w zależności od idei ich powstawania.

Beata Vogt
Metamorfozy Krakowa

Miasto jest jak żywa istota – rodzi się, rośnie, rozwija, zmienia, a z upływem czasu nieraz umiera. Metamorfozy występujące w nim można obserwować na kilku poziomach. Pierwszym to rozwój terytorialny powodujący jego rozrastanie, a nieraz z biegiem czasu również zanikanie. Drugim to wpływ na jego wygląd następujących po sobie stylów, które kształtują obiekty w nim występujące. Trzecim zaś funkcje jakie przejmuje zgodne z oczekiwaniem jego mieszkańców jak i tendencjami rozwoju panującymi w danym okresie. W pracy pokazane będą metamorfozy oraz czynniki, które na nie wpłynęły na przykładzie Krakowa – miasta, które z małego gródka przekształciło się w metropolię, miasto, które rozrastało się i chyliło się ku upadkowi by podnieść się w końcu i znów rozkwitnąć. Różne style współgrają w nim, tworząc harmonijną całość i nadając mu niepowtarzalny urok i charakter. Gród ten potrafił przyjąć i połączyć na swoim terenie różne funkcje od reprezentacyjnych, kulturalnych, naukowych aż po przemysłowe.

Kinga Rybak, Kinga Zinowiec-Cieplik, Michał Beim, Bogusz Modrzewski
Plac Narutowicza w Warszawie – przestrzeń konfliktu

Artykuł zawiera opis procesu formułowania wytycznych projektowych i w konsekwencji ogólnej idei projektowej dla alternatywnego projektu zagospodarowania Placu Narutowicza w Warszawie. Począwszy od wizji lokalnej dokonano zestawienia kluczowych uwarunkowań wynikających z dostępnych materiałów historycznych, kartograficznych, kompozycyjnych oraz konsultacji społecznych i dokumentów formalno-prawnych odnoszących się do przestrzeni placu i jego miejsca w strukturze urbanistycznej miasta. Następnie przeprowadzono wstępną analizę uwarunkowań komunikacyjnych ze szczególnym wskazaniem na potrzebę weryfikacji istniejącego układu transportu publicznego oraz formalnego rozwiązania kwestii niekorzystnego oddziaływania na przestrzeń placu natężenia komunikacji indywidualnej. Na osnowie uwolnionej przestrzeni publicznej zaproponowano nowy schemat kierunków komunikacji pieszej i rowerowej. W powierzchni placu przewidziano lokalizację obszarów o większej i mniejszej intensywności interakcji, a także obszary stanowiące zielone zaplecze placu. Wytypowano także najbardziej korzystne lokalizacje obiektów kubaturowych i określono wstępne wytyczne dla kształtowania ich formy, a także jej oddziaływania przestrzennego w nowym kontekście zreorganizowanego placu. Powyższe ustalenia posłużyły do sformułowania szczegółowych rozwiązań projektowych, jak i zaproponowania nowego wizerunku tej jednej z kluczowych przestrzeni publicznych miasta Warszawy.

Paweł Szumigała
Zapisy idei urbanistycznej w planowaniu przestrzennym na wybranych przykładach

W artykule podjęto głos w dyskusji na temat kompozycji i zapisów idei w ramach obowiązującej procedury planistycznej. Autor odnosi się do wybranych przykładów opracowań planistycznych z własnej praktyki zawodowej, w których podjęta została próba zapisu idei i kompozycji urbanistycznej oraz zagadnień kreacji przestrzennej w kontekście stosowanych zapisów miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

Szczepan S. Baran
Rola rewitalizacji Mościc w budowie policentrycznej struktury miasta Tarnowa

Dzielnica Tarnowa – Mościce powstała w 1927 roku (z inicjatywy Ignacego Mościckiego) w związku z decyzją budowy Państwowej Fabryki Związków Azotowych. Dzielnica ta, realizowana w duchu miasta-ogrodu, obecnie została zdegradowana w sferze funkcjonalnej, przestrzennej i społecznej. Autor w artykule wskazuje działania planistyczne i rewitalizacyjne oparte na znacznym potencjale funkcjonalnym dzielnicy i miasta, które mają w konsekwencji doprowadzić do stworzenia z Mościc głównego sub-centrum miasta, i w ten sposób wykrystalizować koncepcję układu policentrycznej struktury przestrzennej miasta Tarnowa.

Aneta Sarga
Idea i znaczenie kładek pieszych w strukturze przestrzennej miasta

Autorka na podstawie analizy ośmiu wybranych, zrealizowanych ostatnio kładek pieszych stara się udowodnić, że stanowią one znaczący element dla krajobrazu miasta. Podejmuje próbę przeanalizowania zmiany sposobu ich projektowania, pragnie wykazać, iż nie są one jedynie przekroczeniem bariery (rzeki, autostrady, torów itp.), ale przez symboliczną nazwę i często oryginalną architekturę stają się znakiem w przestrzeni miasta. Taki sposób projektowania kładek pieszych przyczynia się do wzrostu ich identyfikacji i symbolicznego znaczenia w danej przestrzeni realnej, a także zmienia przestrzeń behawioralną.

Krzysztof Średziński
Przestrzeń kształtowana przez symbole na podstawie „Eseju o człowieku” Cassirera

Tematem artykułu są symbole jako klucz do natury człowieka, jego percepcji przestrzeni, czasu i pamięci, na podstawie „Eseju o człowieku” Ernsta Cassirera.

Małgorzata Łaskarzewska
Logos miasta ukrytego versus „ukryte miasta” Italo Calvino

Logos miasta ukrytego jest wielowymiarowe. Autorska definicja Italo Calvino „ukryte miasto” ukazane jest w cyklu miast (Ukryte miasta. 1.2.3.4.5.) występujące w książce „Niewidzialne miasta”. Jedno z tych miast, Olinda, najpełniej obrazuje warstwowość miejskich struktur; tam nowe miasto wyrasta na starym, harmonijnie i bezkonfliktowo zachowując „rysy i krwioobieg” pierwszego miasta. Inne „ukryte miasta” – Marozja, Teodora, Raisa i Berenika – dookreślają logos „ukrytego miasta” Italo Calvino, natomiast badane przez autorkę „miasto ukryte” przebywa w permanentnym stanie fenomenologicznego rozwarstwienia wzorców, modeli, wreszcie sądów. Logos „miasto ukryte” nie jest oczywistością i definicja jest w fazie poszukiwań badawczych. Poszczególne dookreślenia, dopełnienia są niekończącą się historią tworzenia definicji, osądu, właśnie pierwotnego logosu każdej z warstw miast. Miasta przykryte innymi miastami mogą być kwintesencją określenia miasto ukryte. Autorsko zdiagnozowany problem badawczy dotyczącego ukrytej konstrukcji miasta pierwszoplanowo rozpatrywany jest jako fenomen w kontekście rozważań Heideggera o „zakrytości” i „byciu-w-zakryciu”. Uzupełnieniem definicji są rozważania na podstawie definicji Aldo Rossiego – miasta definiowanego przez architektoniczną konstrukcję tworzoną przez lata.

Część II: Treść

Małgorzata Saciuk
Treść miasta przemysłowego w epoce postindustrialnej

Artykuł opisuje metamorfozy przestrzeni zachodzące w mieście przemysłowym w obliczu zaprzestania produkcji na przykładzie miasta Łodzi. W opinii Krzysztofa Nawratka miasto przemysłowe stanowi spójny projekt społeczno-gospodarczy, zaś jego istota wykracza dalece poza proces produkcji. Dezindustrializacja Europy spowodowana przeniesieniem produkcji do krajów azjatyckich, a także upadek systemu komunistycznego w krajach Europy Środkowo-Wschodniej przełomu lat 90. wywołały szereg konsekwencji widocznych w przestrzeni fizycznej, gospodarczej i społecznej miast polskich. Rozpad jedności formy i treści doprowadził do głębokiej fragmentacji systemu powiązań pomiędzy poszczególnymi komponentami składającymi się na organizm miasta przemysłowego. Postępująca degradacja przestrzenna oraz dynamiczna depopulacja wskazują na natychmiastową potrzebę poszukiwania kierunków rozwoju oraz nowej treści miasta. Pośród strategii transformacji, takich jak dywersyfikacja zatrudnienia czy turystyka przemysłowa, ciekawą koncepcję stanowi reindustrializacja.

Edyta Winiarska
Oznaki terytorialności w przestrzeniach wspólnotowych osiedla Muranów

Muranów to teren przed II wojną światową wchodzący w skład warszawskiej Dzielnicy Północnej – enklawy ludności pochodzenia żydowskiego, mający swoją lokalną tożsamość. Po działaniach wojennych obszar zmienił swój wygląd oraz mieszkańców. Artykuł jest próbą odpowiedzi na pytania: jakie zaszły zmiany w części dawnej Dzielnicy Północnej, a obecnym osiedlu Muranów? Czy „nowi” mieszkańcy pamiętają o historii miejsca oraz czy identyfikują się ze swoim miejscem zamieszkania? Czy tworzą lokalną społeczność, którą łączą mocne więzi sąsiedzkie? Autorka, jako klucz do odpowiedzi na pytania związane ze społeczną stroną zagadnienia, stosuje metodę badania oznak terytorialności.

Anna Cudny
Metamorfoza miejsc – metamorfoza ludzi

Miasto jest nierozerwalnie związane ze swoimi mieszkańcami. To oni, swoimi wyborami, wpływającymi na jego kształtowanie oraz zachowaniami przestrzennymi, poniekąd je definiują. Metamorfozy społeczności to metamorfozy miasta - procesy te są nierozerwalne i od siebie wzajemnie zależne. Lokalne przestrzenie publiczne zależą od kapitału społecznego mieszkańców, a wielkość tego kapitału od miejsc, w których ma możliwość się tworzyć. Wartość otoczenia dla mieszkańców stanowi czynnik aktywizujący, a działania w przestrzeni wpływają na jej kształt, zmieniają ją i dostosowują do potrzeb społeczności.

Magdalena Wąsowicz
Ewolucja przestrzeni w porowatej formie architektonicznej na wybranych przykładach projektów Stevena Holla i Rema Koohaasa

W artykule podjęta została próba wykazania konceptualnych związków „strategii pustek” („strategy of the void”) pracowni OMA z konceptem „porowatości całkowitej” („overall porosity”) Stevena Holla. Na podstawie zbieżności szkiców ideowych do projektów Tres Grande Biblioteque (OMA, Paryż, Francja, proj. 1989 r.) i Simmons Hall (Holl, Cambrige, USA, proj. 1999 r.) omówiono metody kształtowania bryły budynku jako struktury podporządkowanej figuralnie ukształtowanym pustkom wewnętrznym, przypominającej strukturę gąbki lub szwajcarskiego sera.

Anna Kulig, Waldemar Komorowski
Zmienne treści, zmienne formy. O krakowskich podwórzach

Artykuł opisuje przekształcenia, jakim ulegały podwórza krakowskich domów przy Rynku Głównym. Podwórza, gdzie upływ czasu zaznaczył się mniej lub bardziej zauważalnymi przekształceniami, mającymi charakter ewolucyjny, niekiedy także rewolucyjny. Zmiany nie następowały jednocześnie, dotyczyły przestrzeni mało znanych, zatem w świadomości przeciętnego przechodnia z reguły nie zaistniały. Lecz to one właśnie, poza nieustanną metamorfozą wnętrz budynków (też przecież w zasadzie na zewnątrz niezauważalną), decydują o powolnym przeobrażaniu się miasta.

Agnieszka Sempioł
Wpływ uwarunkowań cywilizacyjno-kulturowych na tendencje rozwoju uzdrowisk. Busko-Zdrój

Praca przedstawia zagadnienia dotyczące przemian miasta, będących efektem działania licznych czynników o podłożu m.in. historycznym, demograficznym oraz kulturowym, na przykładzie zabudowy strefy uzdrowiskowej. Wskazane i omówione w niej zostały cztery etapy w rozwoju historycznym uzdrowiska, od lat 30. XIX do początku XXI wieku, ze szczególnym uwzględnieniem procesów mających istotny wpływ na metamorfozy jego przestrzeni. Porównano idee oraz porządki urbanistyczne, będące efektem poszczególnych, interferujących ze sobą procesów i powyższych uwarunkowań, co doprowadziło do wniosków nt. potencjalnych kierunków rozwoju miasta na przestrzeni najbliższych lat.

Agnieszka Sempioł
Współczesne tendencje w rozwoju wybranych uzdrowisk w krajach Europy Zachodniej

Celem pracy jest wskazanie, na przykładzie obiektów o charakterze uzdrowiskowym Niemiec, Francji, Szwajcarii oraz Włoch, współczesnych kierunków w projektowaniu architektonicznym lub działań na tkance istniejącej oraz ich wpływu na wizualny charakter miasta. Uwzględniając funkcję obiektów sanatoryjnych, które mają za zadanie sprostać coraz wyższym oczekiwaniom oraz zapewnić wymagany komfort, podjęto rozważania na temat ich formy przestrzennej i jej wpływ na tożsamość miejsca. Obiekty o powyższym charakterze, powinny być efektem poszukiwań głęboko zakorzenionych znaczeń z uwagi na ich wpływ na unikalny, lokalny rys miasta.

Anna Kulig
Gotyckie świątynie w mieście. Kreowanie przestrzeni wewnętrznej i zewnętrznej. Wymiar materialny i duchowy

Niepowtarzalną przestrzeń polskich miast historycznych tworzą śródmieścia z malowniczymi ciągami kamienic i licznymi świątyniami o monumentalnej skali. Obecne otoczenie kościołów jest znacznie przekształcone, dlatego wyobrażenie pierwotnego stanu jest niezbędne do odczytania oryginalnych założeń i związków, które zatarły się w trakcie dziejów. Gotyckie świątynie Krakowa, Torunia, Wrocławia o kilkusetletniej historii, świadczące o kulturze duchowej i materialnej, trwają nieprzerwanie. Artykuł opisuje ich przestrzeń wewnętrzną oraz zmiany zachodzące w przestrzeni zewnętrznej.

Małgorzata Puda, Judyta Rybka
Kształtowanie się dzielnic mieszkaniowych miast na przykładzie Berlina

Tworzenie struktur architektonicznych jest procesem skomplikowanym, długotrwałym, podzielonym na wiele etapów i zależnym od różnego rodzaju czynników. W czasie tworzenia konkretnego projektu liczą się założenia inwestora, funkcjonalność, wizja architekta, możliwości materiałowe i techniczne, usytuowanie obiektu w zależności od terenu, jak i uwarunkowań społecznych, kulturowych, historycznych i cywilizacyjnych oraz panujących w danym okresie trendów. Projektanci nie są świadomi wszystkich czynników, które mają wpływ na każdy etap projektowania i formę większości założeń. Szukając inspiracji, architekci czerpią celowo bądź nieświadomie z wiedzy innych architektów – obecnej lub minionej epoki, konstruktorów lub filozofów. Artykuł przedstawia wpływ różnorodnych czynników zwłaszcza rozwoju cywilizacyjnego na kształt osiedli modernistycznych oraz współczesnych w Berlinie.

Część III: Forma

Farid Nassery
Geometryczna systematyka struktur urbanistycznych i ich przemiany

Referat przedstawia usystematyzowanie i sklasyfikowanie zagadnień związanych z układami urbanistycznymi w ich aspekcie geometrycznym. Układy urbanistyczne kształtowały się pod wpływem różnych czynników, których oddziaływanie jest widoczne zarówno w trójwymiarowym kształcie miasta, jak i w jego płaskim odwzorowaniu. Właśnie na planach najlepiej można zaobserwować wpływ geometrii na kształtowanie się przestrzeni urbanistycznej. Opracowanie porządkuje elementy płaskich planów miast i założeń urbanistycznych według kryteriów kompozycji geometrycznej. Analizując historię urbanistyki pod względem zagadnień geometrycznych, występujących przy kształtowaniu planów miast na przestrzeni wieków, zaobserwowano zmienność trendów w tym aspekcie powstawania tkanki miejskiej.

Bogusz Modrzewski
Przestrzeń miejska w wielowymiarowej interpretacji graficznej

Niniejszy tekst proponuje subiektywne uporządkowanie graficznej analizy miasta, w oparciu o prosty, lecz interesujący z punktu widzenia opisu przestrzeni teoretyczny model wielowymiarowej rzeczywistości, zaproponowany przez Roba Bryantona. Nie został on zaproponowany jedynie wobec fizycznych i/lub widzialnych aspektów przestrzeni, ale także projektowych, teoretycznych, kulturowych i filozoficznych, syntetyzując i unifikując wybrane zasady kształtowania miasta.

Szymon Filipowski
Wymiar miasta w skali i czasie

Referat jest próbą odszukania części zasad rządzących bądź będących efektem istnienia miasta. Autor zwraca uwagę na to, że miasto może być przedmiotem badań różnorodnych nauk. W niniejszej pracy wybrano spojrzenie pod kątem geometrii osadzonej w czasie, jednak nie geometrii klasycznej, tylko podstaw przestrzeni i teorii wymiaru. Autor zauważa spójność zasad w mieście oraz świecie; jest to przede wszystkim brak jednorodnego wymiaru w skali i czasie. Przytoczono wybrane definicje wymiaru w matematyce, adaptując dla potrzeb miasta wymiar pudełkowy, następnie zestawiono te informacje z liczebnością zbioru, traktując człowieka jako element.

Andrzej Zdziarski
Obrazy anamorficzne w metamorfozie przestrzeni miejskiej

Współcześnie obrazy anamorficzne w metamorfozie przestrzeni miejskiej przeżywają swoje powroty i odrodzenia w szczególności w skali makro. Podstawowym celem niniejszego opracowania jest wskazanie niektórych możliwości zastosowań form anamorficznych, jako sugestii a zarazem inspiracji projektowych i realizowanych w szeroko rozumianej architektonicznej przestrzeni objętej metamorfozą, a w szczególności w zurbanizowanej przestrzeni publicznej, oraz we wnętrzach architektonicznych. Jest również wskazaniem metod i uproszczeń w tworzeniu skomplikowanych, geometrycznych deformacji, obrazów anamorficznych oraz ich restytucji.

Hanna Malik-Trocha
Kierunki rozwoju technologii magazynowania energii elektrycznej w architekturze

Zmiany klimatyczne i rosnące zapotrzebowanie na energię, w tym na energię z odnawialnych zródeł (OZE), stają się jednym z głównych czynników przekształcających i unowocześniających miasta. Ta praca podsumowuje opublikowane i wybrane badania nad innowacyjnymi technologiami magazynującymi energię elektryczną oraz analizuje kierunki rozwoju technologii, zastosowanie ich w budynku oraz w infrastrukturze miasta. Głównym ograniczeniem dla rozwoju energii z OZE jest przerywany charakter pracy oraz konieczność zapewnienia stałej mocy dostawy energii. Rozwiązaniem tego problemu jest zastosowanie technologii magazynowania energii, czyli procesu polegającego na konwersji energii elektrycznej z sieci energetycznej do postaci, w której może być przechowywana i ponownie konwertowana do energii elektrycznej. Pomimo dużego zakresu metod konwersji energii na energię elektryczną, ostatecznie wybór technologii będzie zależeć od indywidualnych potrzeb oraz możliwości współpracy kilku technologii na raz. Magazynowanie energii elektrycznej jest bardzo trudnym oraz kosztownym przedsięwzięciem ograniczonym możliwościami praw fizyki, a także dużymi stratami energii. Ta praca analizuje wybrane badania w zakresie połączenia technologii OZE z technologiami magazynowania energii w celu identyfikacji najbardziej obiecujących systemów, który mają możliwości rozwoju w przyszłości.

Dorota Krug
Elementy krystalizujące plan miasta na przykładzie miast podwarszawskich

Artykuł przedstawia wyniki analizy polegającej na identyfikacji elementów krystalizujących plan miasta według teorii Kazimierza Wejcherta w wybranych miastach otaczających stolicę. Choć opisywana metoda pochodzi z poprzedniej dekady oraz poprzedniego ustroju politycznego to jej założenia są wciąż aktualne. Elementy krystalizujące są podstawowymi elementami struktury krajobrazu miasta. Analiza elementów krystalizujących plan wraz z analizą historycznych nawarstwień może mieć ogromne znaczenie przy odczytywaniu historycznych kierunków rozwoju miasta oraz przy planowaniu jego przyszłego, zrównoważonego rozwoju. Współcześnie występujące elementy krystalizujące są fizycznym wyrazem różnych idei projektowych, powiązanych ze sobą elementami powstającymi spontanicznie i chaotycznie. Razem tworzą one współczesny szkielet krystalizujący plan miasta. Ów szkielet powinien być osnową dla rozwoju miasta i stanowić współczesną ideę dla dalszego planowania jego rozwoju.

Monika Kordek
Zintegrowane Inwestycje Terytorialne jako instrument metamorfozy przestrzeni

W artykule przedstawiono nowy instrument polityki spójności, który przyczyni się do metamorfozy polskich miast wraz z obszarami funkcjonalnymi. Zintegrowane Inwestycje Terytorialne, bo o nich mowa, umożliwią miastom dodatkowe pozyskanie funduszy UE po 2014 roku. ZIT-y staną się w Polsce wykładnią rozwoju miast wojewódzkich, które dość chętnie angażują się w jego programowanie i wdrożenie. Podejmowane w tym kierunku działania miast należy ocenić jako prekursorskie, zwłaszcza, że opierają się na współpracy jednostek samorządu terytorialnego i szerokim konsensusie wokół newralgicznych zagadnień ZIT. Proces planowania nowego instrumentu nie jest pozbawiony problemów i dylematów, co uwidoczniło badanie przeprowadzone w największych polskich miastach, którego wyniki omówiono w niniejszej analizie problemowej.

Magdalena Drouet
Rola urbanizacji w procesie rozwoju gospodarczego

Urbanizacja i gwałtowny wzrost ekonomiczny są ze sobą ściśle związane. Żaden jeszcze kraj nie osiągnął stabilnej ścieżki rozwoju gospodarczego bez urbanizacji i żadne państwo nie może pochwalić się wysokim PKB bez pełnych życia miast, będących centrum przedsiębiorczości i innowacji Pozytywny wpływ urbanizacji na rozwój gospodarczy jest spowodowany dwoma czynnikami: szybszym wzrostem produktywności różnych gałęzi gospodarki w aglomeracjach miejskich oraz znaczącą różnicą w produktywności między rolnictwem a usługami i przemysłem zlokalizowanym w miastach. Trudno jest jednoznacznie określić czy urbanizacja jest przyczyną rozwoju gospodarczego czy jego skutkiem, na pewno jednak, istnieje dodatnia korelacja między stopniem dochodów danego państwa a rozwojem miast. W artykule zostanie pokazane, iż stopa urbanizacji wiąże się z poziomem dochodów danego państwa oraz że rozwój miast ma związek z poziomem dobrobytu. Zostaną przedstawione również negatywne skutki urbanizacji i jej wpływ na jakość życia mieszkańców.

 

 

Partnerami konferencji są firmy Guardian oraz Schreder.

 

Strona konferencji: nka.edu.pl/metamorfozy